Parapet - mały detal architektoniczny, to pozornie nic więcej niż pozioma półka po jednej i drugiej stronie okna. Parapet stanowi element wykończenia okna, nadaje stylu budynkowi oraz wnętrzom, chroni pomieszczenia przed ucieczką ciepła, pomaga w odpowiednim rozprzestrzenianiu się ciepła z grzejnika, a także chroni ściany przed zabrudzeniem. Według różnych źródeł parapet, jako nowinka architektoniczna, przywędrował z Włoch, gdzie jego głównym zadaniem była ochrona człowieka przed wypadnięciem z okna ( "para-" włoski przedrostek oznaczający ochronę przed czymś, wł."petto" oznacza pierś).
Parapety zewnętrzne i wewnętrzne
Najprostszy podział parapetów jest ze względu na miejsce jego instalacji - dzielą się na zewnętrzne i wewnętrzne.
- parapety zewnętrzne - umieszczone są po stronie zewnętrznej, montowane z lekkim spadkiem na zewnątrz, aby odprowadzać wody deszczowe bez zalewania elewacji, nie zatrzymywać czapy śnieżnej, zabezpieczyć ścianę pod oknem przed zbytnim nasłonecznieniem czy wysokimi temperaturami. Powinien być o około 3 - 4 cm szerszy niż mur, a nachylenie w kierunku zewnętrznym ok. 5 %. Najczęściej spotykane parapety wykonywane są z blach stalowych (ocynkowanych lub powlekanych tworzywem), blach aluminiowych, kamieni sztucznych i naturalnych (najczęściej granitu), wyklejeń ceramicznych (klinkier);
- parapety wewnętrzne - montowane są od wewnętrznej strony okna, w pomieszczeniach, zatem nie są narażone na działanie wszystkich warunków pogodowych, pełnią rolę głównie dekoracyjną. Materiał, z jakiego są wykonane zależy tylko od funkcji i wystroju pomieszczenia. Najczęściej stosowane materiały wykończeniowe to drewno, kamień naturalny i kamień sztuczny, tworzywo sztuczne.
Jaki parapet wybrać?
Bogata oferta parapetów wcale nie ułatwia podjęcia decyzji. Kuszą różne wzory i kolory, fantazyjne wykończenia brzegów. Remontując pomieszczenia i decydując się na wymianę okien i parapetów należy trzymać się sprawdzonych zasad:
- Parapet nie może dominować w pomieszczeniu - rama okna i parapet muszą stanowić zgrany duet. Duży, dekoracyjny parapet będzie źle prezentował się ze standardowym oknem, podobnie jak wąski i prosty parapet wprowadzi dysharmonię pod oknem dużym i eleganckim. Kolor parapetu nie musi być taki sam, jak ramy okiennej, choć to klasyczne i bardzo dobre rozwiązanie.
- Kształt, kolor i materiał, z którego parapet będzie wykonany powinien być dostosowany do charakteru i funkcji pomieszczenia, w którym będzie zainstalowany. Drewno w łazience, gdzie nieustannie będzie narażone na wilgoć, czy drewno w kuchni, gdzie oprócz wilgoci istnieją duże wahania temperatur może po pewnym czasie nie tylko stracić wygląd, ale stać się problemem.
Parapety z kamienia naturalnego
Parapety są bardzo ważnym elementem architektonicznym, ale i dekoracyjnym. Te wewnętrzne upiększają i dodają uroku wnętrzom, są tak samo ważne jak podłogi, meble czy kolory ścian. Te zewnętrzne zaś nadają charakteru całemu budynkowi. Ze względu na miejsce montażu i związane z tym oczekiwania i wymagania, parapety powinny być zrobione z wytrzymałych i estetycznych materiałów. Idealnym rozwiązaniem będzie tu kamień - materiał całkowicie naturalny, nienasiąkliwy, o dużej odporności na ścieranie i uszkodzenia mechaniczne. Do wyrobu parapetów sprawdzi się właściwie każdy kamień stosowany w budownictwie, z którego bloków da się wyciąć płyty o odpowiedniej szerokości i grubości. Najpopularniejsze i najczęściej oferowane są:
- parapety z granitu,
- parapety z marmuru,
- parapety z trawertynu,
- parapety z piaskowca.
Wybór kamienia, z jakiego będą wykonane parapety ma duże znaczenie, nie tylko ze względu na kolor czy wzór, których jest tysiące i żaden się nie powtarza. To cechy fizyczne kamienia, odpowiednio dobrane do miejsca przeznaczenia powinny determinować decyzję.
Parapety granitowe
Wydawać by się mogło, że niezwykle wytrzymały granit predysponowany jest głównie do produkcji parapetów zewnętrznych. Także powszechnie mylne jest przekonanie, że granit ma tylko odcienie szarości i czerni. To bardzo dekoracyjny i elegancki materiał, który można stosować również we wnętrzach. Bogata paleta barw oraz wzorów (około 200 gatunków) sprawia, że kamień świetnie sprawdzi się i uzupełni każde pomieszczenie. Za zastosowaniem parapety granitowego przemawia jeszcze jedna zaleta - jako materiał naturalny i ekologiczny jest bardzo bezpieczny dla zdrowia, ponieważ nie zawiera żadnych barwników oraz materiałów syntetycznych. Granit łatwo utrzymać w czystości (wystarczy woda i gąbka), jest komfortowy w użytkowaniu (konserwację środkami impregnującymi przeprowadza się raz na kilka lat), nie wchłania brudu, wykazuje wysoką trwałość i odporność na zarysowania i ścieranie (doniczki z kwiatami można swobodnie po nim przesuwać, bez obaw, że powstaną jakieś rysy). Ognioodporność i absorpcja ciepła sprawia, że kamień doskonale sprawdzi się jako parapet kuchenny. Wypolerowane parapety kamienne z granitu wyglądają stylowo i elegancko, bardzo dobrze komponują się z innymi materiałami tj. drewno, metal czy nowoczesne tworzywa. Parapety z granitu mają różne grubości, najczęściej spotykany wymiar to 3 cm. Kto chce mieć piękny parapet pod modnym poziomym oknem, powinien zdecydować się właśnie na granitowy parapet - tylko z bloków tego kamienia wycina się płyty o długości do 3,5 m. Parapety granitowe to gwarancja jakości i doskonałego wyglądu przez lata. Zdaniem specjalistów nie ma on wad.
Parapety marmurowe
Porowata struktura tej pięknej skały wapiennej jest przyczyną tego, że jest ona bardziej miękka, podatna na zarysowania, a także nieznacznie nasiąkliwa - gromadząca się między porami woda wyklucza marmur z grona kamieni mrozoodpornych. Marmurowe parapety najlepiej sprawdzą się we wnętrzach pomieszczeń, gdzie będą ich cudownym uzupełnieniem i dekoracją. Jasne płyty z charakterystycznymi żyłkami pasują do wielu rodzajów ram okiennych. Ich gładka, wypolerowana powierzchnia rozjaśni przestrzeń koło okna, nada jej luksusowego wyglądu. Parapety marmurowe są doskonałe do łazienek i salonów, cieszą się dużą popularnością w nowoczesnych i klasycznych wnętrzach. Po zastosowaniu odpowiedniej impregnacji można stosować je na zewnątrz, ale troska i zabiegi o to, by zawsze świetnie wyglądały będzie większa. Marmurowe parapety, podobnie jak granitowe charakteryzują się trwałością, prostotą w utrzymaniu w czystości, komfortowym użytkowaniem. Jako naturalny materiał, nie zawierający żadnych chemicznych środków, jest absolutnie bezpieczny dla zdrowia domowników oraz użytkowników. Grubość parapetów marmurowych wynosi około 2, 3 cm, a długość płyty około 3 m (pod długimi oknami trzeba płyty ze sobą łączyć, co jest mniej estetyczne wizualnie, ale tańsze niż np. montaż jednej granitowej płyty). Marmur jest szlachetnym, przepięknym kamieniem, jego uroda nie podlega dyskusji, ale jak wszystko, co piękne - jest bardziej delikatny i trzeba go traktować z uwagą.
Montaż parapetów
Parapety montuje się na etapie tynkowania, zatem koncepcja co do ich wyglądu powinna powstać wcześniej. Dobranie odpowiedniego kształtu, formy oraz materiału na tym etapie tynkowania jest gwarancją estetyki i funkcjonalności. Powoduje to także mniej komplikacji w przyszłości. Wymiana istniejących parapetów jest nieco bardziej skomplikowana i wymaga większego nakładu prac budowlanych oraz wykończeniowych. Chodzi o taki montaż płyty, dzięki któremu izolacja pomieszczenia będzie zachowana, który nie spowoduje powstania tzw. mostków termicznych i ucieczki ciepła. Wymiary płyty parapetu muszą być starannie dobrane, dlatego zalecany jest wcześniejszy pomiar przez fachowców. Kamienne płyty są ciężkie, ich waga osiąga nawet 30-40 kg, dlatego ich właściwe i poprawne osadzenie w ścianie jest bardzo ważne. Najmniejszy błąd na tym etapie będzie dużo kosztował. Podczas montażu zabezpieczane są wszystkie elementy wnętrza, które mogą ulec uszkodzeniu po zetknięciu z kamienną płytą tj. podłoga, meble, drzwi. Zabezpieczona jest także sama płyta, by podczas transportu nie uległa popękaniu i ukruszeniu. Montażu dokonują specjaliści, którzy niejedno widzieli i przeżyli, w związku z tym ciężko ich w tej kwestii zaskoczyć. Zamontowane przez nich parapety będą stabilne (nawet te niskie, na których można bez obaw usiąść) i będą świetnie pełniły swoją rolę.
Pielęgnacja parapetów
Zakupione parapety kamienne są pierwotnie zaimpregnowane. Po montażu należy usunąć z nich wszelkie zabrudzenia m.in. resztki tynku, kleju i innych substancji chemicznych. Parapety należy przemywać wodą lub innym płynem o neutralnym odczynie, a do czyszczenia używać gąbek lub miękkich ściereczek. Płytę należy wytrzeć do sucha. Pozostawiona na niej woda powoduje powstawanie brzydkiego osadu i matowienia kamienia. Parapety z marmuru należy chronić przed m.in. tłuszczem, octem, czerwonym winem, które powodują powstawanie trwałych plam. Raz na jakiś czas (wskazany przez producenta, ale zazwyczaj w okresie co 5-7 lat) należy przeprowadzić konserwację kamienia. Odpowiednio dobrany i zastosowany środek impregnacyjny powoduje powstanie cienkiej powłoki, która chroni przed zarysowaniami i zaplamieniami.
Parapety to niewielki detal w pomieszczeniu. Z pozoru nieistotny i dlatego przywiązuje się do niego niewiele uwagi, skupiając się na samych oknach, podłogach, kolorach ścian. A nie słusznie. Źle dobrany parapet potrafi skutecznie zepsuć wygląd pomieszczenia, a bardzo ciężko go ukryć. Warto zainwestować w parapety najwyższej jakości. Są one gwarancją wspaniałego wyglądu na długo (nie odbarwią się od słońca, nie porysują, nie popękają od mrozu), funkcjonalności (poprawnie zainstalowane spełnią wszystkie wspomniane wcześniej funkcje). Są wreszcie wspaniałą ozdobą pomieszczeń. Bogata oferta parapetów - różne grubości, długości, niezwykła gama kolorystyczna, unikalne i niepowtarzalne wzory, specjalnie obrobione brzegi to gwarancja, że można dobrać idealny parapet do każdego rodzaju wnętrz. W szczególnych przypadkach można z parapetów zrezygnować.